Pazar ile İlgili Bilgiler
Fikri, Ticari, Sınai Mülkiyet Hakları
Her ne kadar Endonezya’da patent, ticari marka, telif hakkı, ticaret sırları, endüstriyel tasarımların korunması alanında çeşitli gelişmeler kaydedilmiş olsa da halen yeterli düzeyde bir koruma bulunmamaktadır.
2001 yılında parlamento tarafından kabul edilen patent kanununa göre patent ihlallerine uygulanan cezalar artırılmış ve anlaşmazlıkları çözmek için bir bağımsız patent komisyonu kurulmuştur. Ürünler ve üretim yöntemleri bu kanuna göre 20 yıl süreyle korunmaktadır.
Endonezya’nın Telif Hakları Yasası Temmuz 2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yeni yasa korsanlığa karşı caydırıcı cezalar içermektedir. Hükümet telif hakları korsanlığını önlemeye ilişkin niyetini pek çok kez dile getirmiş olmasına rağmen, bilgisayar programları, müzik kasetleri ve kitap konusundaki telif hakları korsanlığı devam etmektedir.
Halen uygulamada olan Ticari Markalar Kanunu 2001 yılında yürürlüğe girmiş olup, ticari marka ihlallerine karşı çeşitli müeyyideleri içermektedir. Bu kanun ticari marka haklarını, ilk kullanım esasına göre değil ilk kim tescil ettirirse esasına göre korumaktadır.
Son olarak ticari sırların Endonezya kanunları tarafından açıkça korunmadığı belirtilmelidir. Endüstriyel tasarımlar, modeller için de yeterli koruma bulunmamaktadır.
Dağıtım Kanalları
1998-99 yıllarında IMF ile yapılan anlaşma ile dağıtım sektörünün liberalizasyonu üzerinde anlaşılmıştır. Aynı yıl hükümet toptan ve perakende dağıtımda yabancılara uygulanan bir çok sınırlamayı kaldırmıştır. İç pazarda perakende sektörü bazı bölgelerdeki birtakım sınırlamalar dışında yabancılara açılmıştır. Toptancılık sektöründe ise yabancı firmalar Endonezya içinde ürettikleri veya ithal ettikleri malları artık kendileri pazarlayabilmektedirler.
Reklam ve Promosyon
Yeni ürünlerin tanıtımı için özellikle Jakarta ve Batı Java gibi satın alım gücünün yüksek olduğu bölgelerde yerel medya ve gazeteler kullanılabilir. Düzenlemelere göre gazeteler toplam içeriğinin ancak %35’ini reklama ayırabilmektedir. Ayrıca gazetelerin sayfa sayısı da 24 olarak sınırlanmıştır. Bu durumda önemli gazetelerin reklam ücretlerinin yüksek olmasına yol açmıştır.
Adres listelerinin doğru ve güncel olması durumunda posta ile pazarlama birçok durumda etkili olabilmektedir. Yerel pazarlama firmaları da otobüslere, duraklara ve reklam panolarına broşür, slayt, ilan, poster konulması konusunda yardımcı olabilirler. Televizyon reklamları da hızla gelişmektedir.
Ülkede gazeteler, Endonezyaca, Çince veya İngilizce olarak basılmakta ve geniş kitlelerce okunmaktadır. Ülkenin önde gelen gazeteleri Kompas, Republika, Media Indonesia, Koran Tempo, Seputar Indonesia’dır. Belli başlı dergiler ise Gatra, Tempo ve Kontan’dır. Televizyon yayıncılığında özel kanallar mevcuttur. Devlet televizyon kanalı TVRI’dir. Belli başlı özel kanallar ise Metro TV, RCTI, SCTV, Trans TV, TV One, TPI ve Global Tv’dir.
Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler
Endonezyalı tüketiciler, özellikle düşük ve orta gelir grubu, fiyata ve genel ekonomik eğilimlere çok duyarlı bir yapıya sahiptirler. Bu yüzden ithalatçı firmalar genellikle kaliteden ziyade fiyata dikkat etmektedirler.
Endonezya’da başarılı olmanın diğer anahtar faktörleri sabırlı olmak ve pazarda fiili olarak bulunmaktır. Ülkede bir ofis kuran veya benzeri bir temsilcilik açan firmalar satış amacıyla gelen yılda bir gelen firmalara göre daha başarılı olmaktadırlar. Endonezyalı tüketiciler marka bağımlılığı ve tanınırlığına önem vermektedirler.
Fiyatlandırmada ürünün dağıtımı, reklam ve imaj da göz önüne alınmalıdır. Ürünün piyasadaki başarısında önemli bir kriter olan fiyatlandırma için pazar araştırması yapılmalıdır. Hem tüketici tercihleri hem de rakiplerin fiyatları incelenmelidir. Bu konuda yerel dağıtım şirketlerinden de bilgi alınabilir.
Satış Sonrası Hizmetler
Bir pazara girişte önemli olan ve başarıyı etkileyen diğer bir kriter ise satış sonrası verilen hizmetler ve tüketicilerin desteklenmesidir. Fakat uzaklık ve maliyeti artırması nedeniyle bu konuda çeşitli sıkıntılar yaşanabilir.
Her ne kadar yerel dağıtım şirketi de bu konuda yardımcı olabilse de o bölgede yerel bir ortakla anlaşılması veya bu amaçla bir hizmet sağlayıcısının kurulması daha etkili olabilir. Endonezyalı tüketiciler satış sonrası hizmetin hem yerel olarak verilmesine hem de çabuk olmasına dikkat etmektedir.
Kamu ihaleleri
Endonezya Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Kamu İhaleleri Anlaşmasını imzalamamıştır. 2004 yılında yayınlanan başkanlık kararı çerçevesinde devlet ihaleleri uygulamalarının kolaylaştırılması ve şeffaflaştırılması hedeflenmiştir. Buna karşın, yeni kurallar hükümet projelerinde yerel kaynak kullanmayı ve yerel payı artırmayı desteklemektedir.
Hükümetin kamu ihaleleri ile ilgili olarak üzerinde çalıştığı son karara göre inşaat ihalelerinde 100 milyar Rupiah, mal satın alma ihalelerinde 20 milyar Rupiah ve danışmanlık ihalelerinde 10 milyar Rupiah’ın üzerindeki ihalelere yabancı firmalar katılabilecektir. Hükümetin büyük projeleri Devlet Planlama Teşkilatı (BAPPENAS) tarafından yayınlanmaktadır (www.bappenas.go.id).
Kamu tarafından planlanan büyük ihaleler için uluslararası rekabete dayanan ihalelerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Öte yandan inşaat alanında olduğu gibi bazı projelerde yerli mal ve hizmetleri satın alınması ya da ihraç edilmesi koşulu getirilmektedir. Ayrıca yabancı ortak yatırımcılar devletin ilaç satın alma ihalelerine katılamamaktadır.
