Genel Bilgiler
GENEL BİLGİLER
Coğrafi Konum
Katar gerek nüfus gerek yüzölçümü açısından küçük Körfez ülkelerinden bir tanesidir. Arap Yarımadası’nın doğu kıyısında yaklaşık 11.521 km²’lik bir alana sahiptir. Kıyı şeridi 550 km, kara sınırı ise 60 km olup, Suudi Arabistan’la komşudur.
Siyasi ve İdari Yapı
Ülkede Osmanlı egemenliği 1871 yılında başlamış olup, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Arap Yarımadası’ndan çekilmesiyle birlikte, 1916 yılında Birleşik Krallık ile imzalanan Anlaşmayla Katar’ın savunma ve dışişleri Birleşik Krallık tarafından üstlenilmiştir.
Birleşik Krallığın bölgeden çekilmesiyle birlikte Katar Eylül 1971’de bağımsızlığını ilan etmiştir. Katar aynı tarihlerde Birleşmiş Milletler’e ve Arap Birliği’ne, 1981 yılında da Körfez İşbirliği Konseyi’ne üye olmuştur.
1995 yılında bir saray darbesiyle ülkenin yönetimi Şeyh Hamad bin Khalifa al Thani’ye geçmiştir. O tarihten bu yana, Katar sosyal ve ekonomik alanlarda reformlar yaparak hızlı bir kalkınma süreci sergilemektedir. Şeyh Hamad al-Thani, resmi olarak 25 Haziran 2013 tarihinde resmi bir törenle, dördüncü oğlu, Şeyh Tamim bin Hamad al-ThaniYe görevini devretmiştir.
Katar, anayasal monarşidir. Tüm yetkiler Emir’de toplanmış olup, Bakanlar Kurulu ve Başbakan Emir tarafından atanmaktadır.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Katar’da yüksek bir nüfus artış hızı görülmekle birlikte, söz konusu oran ülkenin sanayileşme ve yatırım çalışmaları kapsamında özellikle doğalgaz ve altyapı çalışmaları için bu ülkeye gelen yabancıların sayısındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Ülkede çalışan yabancıların çoğunluğu Hindistan, Pakistan, Nepal ve Filipinler’den gelmektedir. 2012 yılı itibariyle ülke nüfusu 1.8 milyon olarak görülmektedir. EIU verilerine göre 2015 yılı nüfusu 2,2 milyon olarak gerçekleşmiş, 2017 yılında da Katar’ın nüfusu 2,6 milyon olmuştur. Ülke nüfusunun %77’si erkek, % 47,5’i 29 yaşın altındadır. Bu oransızlıklar da yabancı işgücüne bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Nüfusun %90’ı şehirlerde yaşamaktadır. Başkent Doha nüfusun 45,7’sini, 10 km uzaklıktaki Rayyan ise %36,7’sini barındırmaktadır.
Ülkenin işgücü neredeyse tamamıyla yabancı işçilere dayanmaktadır. Katar’da hükümet tarafından sürdürülen çalışmalar ağırlıklı olarak Katarlı işgücünün kalitesinin artırılarak özel sektörde istihdam edilmesini amaçlamaktadır. Bu çerçevede, ülkede faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerle birlikte Katarlılar için yoğun mesleki eğitim programları düzenlenmektedir. Diğer taraftan ülkede işgücüne tanınan haklar da Katarlılarla sınırlı kalmaktadır. Yabancı işgücünün çalışma izinleri İçişleri Bakanlığı’nca düzenlenmektedir. Katar’da çalışan her yabancı için bir kefil zorunludur. Bu nedenle, ülkede iş yapmak isteyen her yabancı şirketin yatırımı için getireceği yabancı çalışanların kefalet işlemlerini kefili / ortağı ile en başta çözmesi gerekmektedir. İçişleri Bakanlığı’nın ve kefilin kabulü ile yabancı işçinin kefaleti el değiştirebilmektedir. Bununla birlikte, İçişleri Bakanlığı’nın kabulüne bağlı olarak kefili hakkında geçerli bir şikayette bulunan çalışanın kefaleti bir başkasına geçebilir.
Diğer taraftan, ikamet izni içerisinde kefalet yalnızca iki kere değiştirilebilir. Bir yabancının ikamet izni iptal edilirse, kişi Katar’a işçi vizesi ile 2 yıl içerisinde giriş yapamaz.
Doğal Kaynaklar ve Çevre
Hidrokarbon oldukça önemlidir. Petrol Dukhan ve Qatari’de çıkarılmakta olup Katar Ekonomisi petrol ve doğalgaza dayalıdır. Ülkenin GSYİH’nın %56’sı, ihracat gelirlerinin ise % 89’u petrol ve doğalgaz sektöründen elde edilmektedir. Doğalgaz da ülke için oldukça önemli bir yeraltı kaynağıdır. Dünyanın en büyük 3. doğalgaz rezervine sahip bulunan Katar’ın rezervleri, dünya doğalgaz rezervlerinin %15’ine tekabül etmektedir. Katar’ın doğalgaz üretimini 300 yıl boyunca sürdürebileceği tahmin edilmektedir
Katar’ın petrol rezervi ise 25,2 milyar varildir. Katar’ın ihracat gelirlerinin %49’unu petrol, %40’ını LNG teşkil etmektedir.
Ülkenin tamamına yakını düzlük olup, en yüksek rakım deniz yüzeyinden 40 m’dir. Ülkenin kuzeybatısında bazı tepeler, güneydoğusunda ise kum tepeleri bulunur.
Ülkenin iklim yapısı çöl iklimidir. Yazın hava sıcaklığı 50ºC civarındadır. Yüzey suları ve bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Bazı kuyulardan yeraltı suyu çıkarılmakta ise de, suyun tamamı denizden arıtma yoluyla elde edilmektedir.
Dahil olduğu Uluslararası Anlaşmalar
Katar, Körfez İşbirliği Konseyi’nin (Gulf Cooperation Council, GCC) bir üyesi olup, aynı zamanda üye ülkeler arasında 2003 yılında uygulamaya geçirilen Gümrük Birliği’ne de dahildir. Gümrük Birliği kapsamında Konsey’in altı üyesi (Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri) ortak bir gümrük politikası ve gümrük tarifesi(%5 oranında) üzerinden diğer ülkelerle ticari alışverişlerini gerçekleştirmektedir. Üyelerarasında mutabık kalınan birtakım ürünlerin ithalatında ise GCC içinde gümrük vergisi alınmamaktadır.
