Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası:
BAE'nin dış ticaret (ve ekonomi) politikası liberaldir. Uluslararası rekabetin yoğun yaşandığı bir serbest pazara sahiptir. Yabancı sermayeye açıktır. Ekonomi politikalarını gerektiğinde IMF ile de istişare etmektedir. Geleneksel hedefi, Hongkong ve Singapur gibi bölgesinde ticaret, finans ve turizm merkezi olmaktır.
Hidrokarbon gelirleri, ekonomisinin dayanıklılığını artıran en önemli kaynağıdır. Coğrafya ve nüfusu küçük olduğundan dış ticaretini re-export yönünde geliştirme gayreti devam etmektedir. Doğu Afrika-Ortadoğu-Yakın Asya bölgesindeki en istikrarlı ve güvenli ülkedir.
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar/Anlaşmalar:
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ): BAE, 1996 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü’nün üyesidir. BAE, DTÖ’nün Asyalı gelişmekte olan ülkeleri grubuna dâhildir.
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK): BAE, Körfez İşbirliği Konseyi’nin de (Gulf Cooperation Council/GCC) bir üyesi olup, aynı zamanda üye ülkeler arasında 2003 yılında uygulamaya geçirilen Gümrük Birliği’ne de dahildir. KİK üyeleri arasında 1 Ocak 2003 itibariyle Gümrük Birliği ve müteakiben oluşturulan KİK Ortak Pazarı ise 1 Ocak 2008 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Gümrük Birliği kapsamında Konsey’in altı üyesi (Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri) ortak bir gümrük politikası ve gümrük tarifesi (%5 oranında) üzerinden diğer ülkelerle ticari alışverişlerini gerçekleştirmektedir.
Pan-Arab Serbest Ticaret Alanı (PAFTA): 1 Ocak 1998 tarihinde Arap Ligi üyesi 17 Arap Ülkesi (S. Arabistan, Bahreyn, Katar, Kuveyt, BAE, Umman, Mısır, Lübnan, Ürdün, Fas, Tunus, Irak, Libya, Filistin, Sudan, Yemen, Suriye) arasında tesis edilmiş olup, Arap Ortak Pazarı (arab common market) yaratmak için çalışmalar yapmaktadır. Ekonomik yapıları ve gelirleri benzer üye ülkeler arasında serbest ticaret anlaşması uyarınca, (2005 yılından beri) karşılıklı ticarette gümrük vergi oranları sıfırlanmıştır.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA): KİK/GCC ile serbest ticaret anlaşması (STA) imzalayan ülkeler ve ülke grupları; EFTA (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lihtenştayn/2014 yılı Temmuz) ve Singapur’dur (1 Ocak 2009).
Ayrıca, Yeni Zelanda ile de (KİK arasında) STA öngören teknik müzakereler 2007 yılında başlamış ve 2009 yılı Ekim ayında tamamlanmıştır (ön anlaşma 31 Ekim 2009). Müzakeresi tamamlanan “Taslak Anlaşma Metni” henüz taraflarca imzalanmamıştır.
Öte yandan, KİK ülkeleri ile serbest ticaret anlaşmasını müzakere eden ülkeler ve ülke grupları ise; Türkiye, Avrupa Birliği, Avustralya, Güney Kore, Japonya, Çin, Hindistan, Pakistan ve MERCOSUR ülkeleridir. Ayrıca, Hong Kong, Şili ve Malezya da KİK ülkeleri ile serbest ticaret anlaşması müzakereleri başlatmak için başvuruda bulunmuşlardır.
STA’lardan sorumlu kurum BAE Ekonomi Bakanlığıdır. (http://www.economy.gov.ae/english/Ministry/MinistrySectors/ForeignTradeSector/Pages/default.aspx)
Vergi Uygulamaları
A-İç Vergiler:
1 Ocak 2018’den itibaren %5 oranında KDV uygulaması yürürlüğe konulmuştur. Uygulamadan serbest bölgeler ile eğitim, sağlık ve emlak (konut) sektörü muaf tutulmuştur.
Ayrıca, tütün ürünleri %100, karbonatlı içecekler %50 ve enerji içecekleri %100 oranında tüketim vergisine (excise tax) tabidir.
Ancak, BAE Bakanlar Kurulu'nun 2018 yılı Mayıs ayında duyurduğu Karar’ında, mücevherat ürünlerinin (altın, elmas) toptan satışına 1 Haziran 2018 tarihi itibarıyla KDV muafiyeti getirilmesi kabul edilmiştir. (BAE Haber Ajansı: http://wam.ae/en/details/1395302686143)
KDV ve bazı ürünler için Tüketim Vergisi (excise tax) uygulaması hakkında detaylı bilgiye, Maliye Bakanlığı (https://www.mof.gov.ae/En/budget/Pages/VATQuestions.aspx) veya Federal Vergi İdaresi (https://www.tax.gov.ae) web sayfasından ulaşılması mümkündür.
Gerçek kişiler gelir vergisine tabi değildir, ancak ülkede faaliyet gösteren yabancı petrol şirketleri ile yabancı bankalar karları üzerinden belirli oranda vergiye tabidir.
Öte yandan, IMF tavsiyeleri çerçevesinde kurumlar vergisi düzenlemesi üzerinde teknik çalışmalar devam etmektedir.
B-Gümrük Vergileri:
BAE’ne ithalat genel olarak %5 oranında gümrük vergisine tabidir. Gümrük vergisi, ürünün CIF bedeli üzerinden tahsil edilmektedir. Bir kısım gıda ürünü ve yaş meyve sebze türü ile canlı hayvan ithalatı gümrük vergisinden muaftır (%0). Buna karşılık; alkollü ürünler %50 ve tütün mamülleri %100 oranında gümrük vergisine tabidir.
BAE’nin KİK üyeliği bağlamında ortak uyguladığı gümrük vergi oranları Federal Gümrük İdaresinin web sayfasında (www.fca.gov.ae) hizmete sunulmaktadır. (Gümrük Vergileri için Bakınız: BAE Gümrük Vergi Oranları)
Öte yandan, gümrük birliği veya serbest ticaret anlaşmasının olduğu KİK/GCC, GAFTA, ve EFTA üyesi ülkeler ile Singapur’dan (BAE’ne) yapılan ithalat gümrük vergisinden muaftır (%0).
1 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe giren KİK/GCC-Singapur STA’sı uyarınca gümrükten muaf olarak BAE’ne ithal edilebilecek ürünler listesi BAE Ekonomi Bakanlığının aşağıda link edilen web sayfasında hizmete sunulmuştur. Sözkonusu ürün listesinde “A” ve “B” olarak belirtilen ürünlerin BAE’ne ithali halihazırda gümrük vergisinden muaftır. Ancak, Listede “C” olarak ifade olunan ürünler için gümrük muafiyeti sözkonusu değildir. (http://www.economy.gov.ae/english/Ministry/MinistrySectors/ForeignTradeSector/Pages/Free-trade-agreements-annex.aspx )
İthalatta aranan esas belgeler; gümrük beyannamesi, ticari fatura, menşe şahadetnamesi, sağlık belgesi (gıda ürünleri için), konşimento ve çeki listesidir.
İthali yasak ve kontrol altındaki ürünler listesine Dubai Gümrük İdaresinin web adresinden de (www.dubaicustoms.gov.ae) erişim sağlanabilmektedir. (Bakınız: BAE-İthali Yasak-Kontrol Altındaki Ürünler)
Öte yandan; Avrupa Birliğinin web adresinde de BAE’nin uyguladığı gümrük vergi oranları belirtilmektedir. (http://madb.europa.eu/madb/datasetPreviewFormATpubli.htm?datacat_id=AT&from=publi)
Ayrıca, Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC-trademap.org-) web sayfasında, dünya genelinde bir önceki yıl yapılan ithalat verileri (ülke, ürün, birim fiyat, toplam tutar, gümrük vergisi bazında) kullanıma sunulmaktadır. (Bakınız: BAE-İthalat İstatistikleri-Gümrük Vergi Oranları)
Standardizasyon:
BAE’de ürün standartları, 2001 tarih ve 28 no.lu Kanun kapsamında yürütülmektedir. (Kanun için bakınız)
Standartlardan sorumlu kurum ESMA’dır (www.esma.gov.ae).
BAE üyesi olduğu KİK Standardizasyon Kuruluşunun (GSO.org.sa) genel kurallarına uygun olarak faaliyetini gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda, ESMA tarafından onbinin üzerinde ürün için (GSO’na uyumlu olarak) standart belirlenmiştir. (Bakınız: GCC Standardization Organization)
BAE aynı zamanda ISO (International Organization for Standardization), ILAC (International Laboratory Accreditation Cooperation), OIML (International Organization of Legal Metrology), SMIIC (Standards and Metrology Institute for Islamic Countries) üyesidir.
BAE’de ürün standardizasyonu konusunda dayanak teşkil eden bir diğer mevzuat Tüketicilerin Korunmasına Dair 2007 tarih ve 12 sayılı Federal Hükümet Kararıdır. (Hükümet Kararı için bakınız)
Gıda ürünleri ithalatında gümrük idaresince istenilen başlıca belgeler; ticari fatura, menşe belgesi, paketleme/çeki listesi, sağlık sertifikası, helal kesim sertifikası, ithalat izni veya ticaret lisansıdır.
Gıda ürünleri ithalatında ürünün ambalajı/paketi üzerinde; tek etiket olması, açıklama ve uyarıların mutlaka Arapça olması ve bu çerçevede “ürün adı, markası, adedi, menşei ülke, imalatçı, içindekiler, üretim tarihi ve son kullanım tarihi” bilgilerinin paket üzerinde (Arapça) belirtilmesine bilhassa dikkat edilmektedir. BAE’de ölçü birimi olarak metrik sistem kullanılmaktadır.
Gıda güvenliği bağlamında zorunlu olan “Sağlık Sertifasının” yanısıra, ayrıca tüm sığır ve kümes hayvanları ürünleri ithalatında İslami kurallara göre kesilmiş olduğuna dair menşe ülkede düzenlenmiş “helal sertifikası" istenilmektedir. (http://halal.ae/en-us)
Bitki ürünleri ithalatında ise "bitki sağlık sertifikası (phytosanitary certificate)" gümrük idaresince aranılmaktadır.
BAE Sağlık Bakanlığında kayıtlı olmayan tıbbi ilaçların ithalatı yapılamamakta ve sorumluluk imalatçı ile BAE’deki acentesine ait olmaktadır. Ürünün Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından öngörülen tüm gereklilikleri karşıladığını gösteren "Eczacılık Ürünü Sertifikası-Certificate of a Pharmaceutical Product-" gümrükte tıbbi ilaçlar ithalatında aranan belgeler arasındadır.
Tarımsal ilaçların ithalatı ise, sadece geçerli ithal iznine sahip tescilli ithalatçılar tarafından yapılabilmektedir.
Öte yandan yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde; Dubai’ye ithal edilen gıda ürünleri, gıda güvenliği açısından, öncelikle Dubai Belediyesinin (www.dm.gov.ae) kontrol ve onayından geçirilmektedir. Gıda ürünleri labaratuvar testlerine tabi tutulmakta, ayrıca BAE standartlarına uymayan ürünlerin satışı BAE’de tamamen yasaklanmakta ve ithal edilen bu ürünlerin 10 gün içerisinde imhası (yada Arap olmayan üçüncü bir ülkeye satışı) istenebilmektedir. (Detay için bakınız: Dubai Belediyesi-Gıda Güvenliği Dairesi)
Gıda ürünlerinin üretim ve son tüketim tarihlerine özellikle dikkat edilmektedir. Tespit edilen kullanım süreleri (raf ömrü) biten gıda ürünlerinin ithalatına veya piyasada satışına izin verilmemektedir. Belirli gıda ürünleri için Dubai Belediyesince tespit edilmiş tüketim süresi (raf ömrü), ambalaj ve depolama/saklama esasları için bakınız: Dubai Gıda Güvenliği-Raf Ömrü-21. sayfa
Gıda ürünleri ithalatında ürün etiketi üzerinde “ürün/marka ismi, üretim tarihi, son kullanım tarihi, menşe ülkesi, katkı maddeleri (additives), içindekiler (ingredients), besin (nutrition) değerlerinin” belirtilmiş olmasına bilhassa dikkat edilmektedir. Etiketin Arapça olması gerekmektedir. Ancak beraberinde İngilizce de olabilmektedir. Kolay okunabilir ölçekte yazılmış olması gerekmektedir.
Abu Dhabi Gıda Kontrol İdaresinin hazırladığı Gıda Etiketlemesine İlişkin kılavuz aşağıda link edilmiştir. (https://www.adfca.ae/Documents/2018/COP%20FoodLablingRequirments.pdf)
