Pazar ile İlgili Bilgiler
Moğolistan yapılan ihracatın tamamına yakını İstanbul-Tianjin(Çin)-Ulan Bator rotası üzerinden yapılmaktadır. Gemi ile İstanbul'dan Çin'in Tianjin limanına gelen mallar oradan trenle Ulan Bator'a gelmektedir ve bu süreç 45 gün sürmektedir. 40'lık bir konteynır ortalama 3500 $'a mal olurken 20'lik bir konteynır 2500 $'a mal olmaktadır. Malların tır ile getirilmesi de mümkündür; ancak tır boş döndüğünden maliyetler yükselmektedir. Tır ortalama 2 haftada gelirken maliyeti de yaklaşık olarak 12.000-15000 $ arasında olmaktadır.
Gümrük vergisi ticaret politikasının temelini oluşturmaktadır. İthal edilen ürünlerin nerdeyse tamamı için gümrük vergisi oranı (ad valorem) %5’tir. Tüm tarifeler bağlıdır, 2004 yılı için tarifelerin ortalama bağlı oranı %18,4’tür. Bağlı oranlar uygulanan tarifelerin oldukça üzerindedir; dolayısıyla tariflerin artırılması imkan dahilindedir. Bazı tarımsal ürünler gümrük tarifesi mevsimsel olarak %15’e çekilerek korunulmaktadır. Yerli üretim olsun ithal malı olsun bazı ürünler için özel vergi uygulaması yapılabilmektedir. Moğolistan bugüne kadar anti-damping vergisi, koruma ve gözetim önlemleri uygulamamıştır.
Ayrıca, ithalattan %10 oranında KDV alınmaktadır. Gümrük vergisinden muaf olan ürünler şunlardır:
• Safkan atlar
• Safkan sığırlar
• Safkan domuzlar
• Koyun,keçi
• Veri işleme otomatik makineleri ve parçaları, manyetik ve optik okuyucular, veri şifreleme makineleri, veri işleme makineleri
• Diode, transistor ve benzeri yarı iletkenler, ışığa duyarlı yarı iletkenler, modül ve modül olmayan foto galvanic elementler, ışık yayan diode, kurulmuş piezoelektrik kristaller, ?
• Elektronik integral schemes ve elektronik micro schemes
• Tıbbi, cerrahi, dişçilik ve veterinerlik amacıyla getirilen aletler, spotrometrik ve kontrol aletleri ve cihazları, diğer tıbbi aletler ve optalmometreler,
• Klinik, cerrahi, dişçilik, veterinerlik amacıyla ya da tıbbi amaçlı
X-ray, ?, ß, ? spectrum, x-ray tüp, x-ray jeneratör, monitör ve ayarlama tahtaları, sandalyeleri, masaları ve ekranlar
Aşağıdaki ürünlerin Moğolistan’a ithalatı yasaktır
• %80 veya daha kuvvetli doğallaştırılmamış detanol
• Doğallaştırılmış detanol ve diğer ispirtolar
Aşağıdaki ürünlerin ithalatında 01 Ağustos’tan 01 Nisan’a kadar %15 oranında, diğer aylarda %5 oranında vergi alınır.
• Un
• Patates
• Soğan
• Kabak
• Havuç
• Şalgam
Özel Vergi
Özel vergi insan sağlığı ve çevreye zararlı ürünler, lüks mallar ve kumar oynamakta kullanılan ürünler için uygulanmaktadır. Moğolistan’da üretilen mallar ve ithal edilen mallar için farklı oranlar uygulanabilir. İhraç ürünleri için özel vergi uygulaması yoktur. Moğolistan’da üretilen ispirtolar (alkollü içecekler ve tıbbi kullanım alanları için), bira ve likör özel vergiye tabi değilken, bu ürünlerin ithal edilenleri özel vergiye tabidir. Dolayısıyla özel vergi ithalatta tarife dışı engel olarak kullanılmaktadır.
1999 yılında çıkarılan 27 sayılı karara göre taşıtlara yaş ve silindir hacmine göre uygulanan özel vergi düşürülmüştür.
Özel Vergiler
İmalat tarihinden Excise duty
sonra geçen yıl ABD doları
0-3 yıl 500
3-10 yıl 1000
>10yıl 2000
17 Kasım 2000’de çıkarılan 51 sayılı ‘Özel Vergi Yasası’ ile aşağıdaki vergiler uygulanmaya başlanmıştır:
• 1 litre şaraba 0,75 dolar
• İçindeki alkol oranı %40’a kadar olan alkollü içeceklere litre başına 5,0 dolar
• İçindeki alkol oranı %40’ın üzerinde olan alkollü içeceklere litre başına 6,0 dolar
• 1 litre bira için 0,20 dolar
• Her 100 adet sigara için 0,15 dol
İthalat Dokümantasyonu
Dokümantasyon nakliye şirketi ve Moğol acente tarafından yapılır. Gerekli belgeler şunlardır: ithalat kontratı, ithalat lisansı, kargo manifestosu, nakliye faturası, malların gümrük beyannamesi, malların değerinin beyanı, sigorta belgesi, ticari fatura, ödeme alındısı, paketlerin listesi, menşe şahadetnamesi, gümrük ve diğer vergilerin ödendiğini gösteren belgeler, bazı mallar için ilgili kurumdan denetim belgesi. Belgeler Moğolca olmalıdır, tercüme edilmiş kopyalar gümrük idaresince kabul edilir. 2002 yılından itibaren uygulanan altın kart uygulaması ile belirli kriterleri karşılayabilen şirketlere altın kart verilmeye başlanmıştır. Altın karta sahip olan şirketler kargo denetimi hariç diğer işlemlerden muaf tutulmaktadır. Ayrıca, ‘Tek Durak’ hizmeti ile temel gümrük noktalarında ithalatçının tüm işlemleri bir yerde yapabilmesi imkanı sağlanmıştır. 2001 yılında uygulamasına başlanan Otomatik Gümrük Bilgi Sistemi ile gümrük işlemlerinin ve ödemelerin online yapılması mümkün olmuştur.
Moğolistan serbest bir ithalat rejimine sahiptir. İthalatı kotaya tabi mal yoktur ve çok önemli lisanslama gereksinimleri mevcut değildir. Ancak, gümrüklerde yaşanan bürokratik sıkıntılar gecikmelere neden olmaktadır.
Gümrük müfettişinin kararının hakkaniyetsiz bulunması durumunda ilgili gümrük şubesi veya gümrük idaresi müdürüne başvurulabilir. Keza, gümrük idaresince alınan karara mahkeme yolu da açıktır.
Bazı ürünler için ithalat ve ihracat kısıtlamaları mevcuttur. Bunlar; uranyum, zehirli kimyasallar, insan kanı, organı ve kan ürünleri, ateşli silahlar, kültürel değeri olan ürünler, tarihi, kültürel, paleontolojik, arkeolojik ve benzeri niteliği olan kalemler, türü tehlikede olan hayvanlar, saf kan hayvanlar, değerli metaller, taşlar ve yarı değerli taşlar, alkol ve madenlerdir. Bu ürünlerin ihracat veya ithalatın dan önce Gümrük İdaresine danışılmasında fayda bulunmaktadır.
01 Ocak 2003’te yürürlüğe giren hükümetin 219 sayılı ve 25 Ekim 2002 tarihli kararına göre bakanlıklar ithalat ve ihracatı sınırlanmış mallar için kendi alanlarına giren lisansları çıkarmakla yükümlüdür. İlgili bakanlık 21 iş günü içerisinde lisans talebine cevap vermek zorundadır. Bakanlık detaylı inceleme gerektiren durumlarda bu süreyi 14 gün daha uzatabilir. Alınan lisans bir yıllığına geçerlidir, ancak ihtiyaç duyulduğunda bir yıllığına uzatılabilir.
